In 2020 stelde het Zorginstituut Nederland een rapport op in het kader van Zinnige Zorg voor vrouwen met bekkenbodemklachten. Hierin staan verbeterpunten op het gebied van zorgverlening aan vrouwen met bekkenbodemklachten. Zo dient zorg dichter bij de patiënt georganiseerd te worden. Diagnostiek en de 1e lijns stappen van de behandeling kan meer bij de huisarts plaatsvinden voordat patiënten worden verwezen naar het ziekenhuis.
Voordat patiënten met een verzakking worden verwezen naar het ziekenhuis kan gedacht worden aan:
- het aanmeten van een pessarium,
- kunnen patiënten verwezen worden naar bekkenfysiotherapie en
- kunnen de klachten verminderen met medicatie.
Zo worden patiënten minder vaak verwezen voor dure ziekenhuiszorg. Ook de duur dat patiënten zich in de 2e lijn bevinden kan korter als niet meer eerst de 1e lijns stappen van de behandelingen in de 2e lijn hoeven te worden verricht. Dit zorgt voor meer efficiëntie in de 2e lijn en beschikbaar komen van capaciteit van 2e lijnszorg voor de verwachtte demografische toename van zorgvraag.
Aanpak
Het is mogelijk om vrouwen met een verzakking die als behandeling pessariumtherapie krijgen zelfmanagement aan te leren. Bij zelfmanagement zijn er geen 3 tot 6 maandelijkse controles meer nodig bij huisarts of gynaecoloog. Vrouwen ervaren met zelfmanagement meer regie over hun eigen behandeling. De verwachting is dat met zelfmanagement de tevredenheid met de therapie toeneemt en de vraag om een andere behandeling zoals chirurgie zal afnemen. Dit leidt voor het ziekenhuis tot het aanwenden van de beschikbare capaciteit aan 2e lijns zorg voor die patiëntengroep die niet geholpen kan worden met conservatieve pessariumtherapie. Doel is dus om de beschikbare capaciteit aan te wenden voor die groep die het echt nodig heeft.
Het zorgverbetertraject bekkenbodem werkt vanuit de 7 mProve ziekenhuizen in afstemming en samenwerking met huisartsen alsook verzekeraars aan het houdbaar houden van de bekkenbodemzorg voor de verwachtte grotere groep vrouwen met deze zorgvraag in de toekomst. Uitgangspunt hierbij:
- zoveel mogelijk zelfmanagement aanleren en stimuleren bij pessariumtherapie
- huisartsen ondersteunen en versterken bij stepped care in de bekkenbodemzorg.
Bij de start van het zorgverbeterproject werd duidelijk dat alle afdelingen gynaecologie van de 7 mProve ziekenhuizen bekkenbodemzorg als speerpunt hebben en op het gebied van 2e lijns zorg mooie, goede dingen neerzetten. Alle 7 mProve ziekenhuizen kampten echter met hetzelfde dilemma van veel patiënten in de 2e lijn die nog niet de stepped care in de 1e lijn hebben doorlopen zoals door het zorginstituut wordt geadviseerd. Ieder ziekenhuis was hier op zijn eigen manier, meer of minder succesvol, oplossingen voor aan het bedenken. Onderzoek liet zien dat dit tot aanzienlijke praktijkvariatie leidt, niet alleen in onze 7 mProve ziekenhuizen, maar in heel Nederland. Ons doel was de handen ineen te slaan en gezamenlijk te werken aan verbetering van dit knelpunt in de zorg.
Uitgangspunten voor ons zorgverbetertraject bekkenbodem:
1. Pessariumtherapie is in Nederland in principe zorg die door de 1e lijn geleverd wordt.
2. Aan patiënten met een verzakking dient pessariumtherapie als behandeling te worden aangeboden.
3. Aan patiënten met pessariumtherapie moet training in zelfmanagement worden aangeboden.
4. Zorg voor patiënten met een prolaps in de 2e lijn betreft in principe consultatie bij
- complicaties door pessariumtherapie,
- verzoek om pessariumtherapie in die gevallen waarbij reguliere pessaria niet afdoende werken of
- verzoek om chirurgische behandeling.
Het zorgverbeterproject bekkenbodem bestaat uit 4 pijlers:
1. In de 7 mProveziekenhuizen wordt de standaard dat alle vrouwen die een pessarium krijgen in verband met een verzakking zelfmanagement krijgen aangeleerd.
2. In afstemming met de kaderhuisartsen gynaecologie opzetten van een transmuraal zorgpad. Het zorgpad wordt door de 7 mProveziekenhuizen ontwikkeld en uitgewerkt en zal daarna ter beschikking gesteld worden aan alle ziekenhuizen in Nederland via de landelijke website Bekkenbodemwijzer.
3. Samen met de verzekeraars komen tot een financieringstructuur voor het pessariumconsult ter versterking van de 1e lijn. Er wordt gewerkt aan een gezamenlijke aanvraag tot financiering bij de NZA, de mProve ziekenhuizen, waarbij ruimte gelaten wordt voor regionale verschillen in de uitvoer en invulling van het pessariumconsult. Het streven is een financieringsconstructie die later ook ter beschikking komt voor de rest van Nederland.
4. Wetenschappelijk onderzoek bij bovenstaande pijlers: er is gestart met nulmetingen over de huidige reguliere zorg in de 1e en 2e lijn en er is een multocenter onderzoek gestart naar het succes van standaard aanleren van zelfmanagement. Er wordt middels gelijke en gezamenlijke data-registratie in de 7 mProve ziekenhuizen onderzoek gedaan naar de resultaten en effecten van zelfmanagement bij pessariumtherapie op de geleverde zorg. Ook de effecten van het transmurale zorgpad en het Pessariumconsult zullen onderzocht worden.
Resultaten
Zelfmanagement pessariumtherapie in de klinische praktijk
- mProve folder zelfmanagement pessariumtherapie
- filmpje over het aanleren van zelfmanagement voor professionals.
- Standaard gebruik in consulten van een filmpje voor patiënten voor het aanleren van zelfmanagement bij pessariumtherapie
- Iedere patiënt in de mProve ziekenhuizen die pessarium krijgt aangemeten wordt het aanleren van zelfmanagement aangeboden
Transmuraal zorgpad
- Inventarisatie huidige zorgpaden, werkafspraken, 1.5e lijns constructies in de 7 mProve regio’s tussen de 1e en de 2e lijn
- Concept zorgpad gemaakt met de gynaecologen uit de 7 mProve ziekenhuizen
- Concept zorgpad regionaal afgestemd met kaderhuisartsen
- Concept zorgpad afstemming met landelijke vereniging van kaderhuisartsen gynaecologie
Volgend: patiëntenverenigingen, plaatsen op landelijke website bekkenbodem implementatie.
Het Pessariumconsult
- Inventarisatie in 7 mProve ziekenhuizen van bestaande 1.5e lijns constructies voor o.a. bekkenbodemzorg
- Afstemming zorgverkoop in 7 mprove ziekenhuizen van voorstel voor Het pessariumconsult
- Sondering door aantal leden van zorgverkoop in verschillende mProve ziekenhuizen met verzekeraars over interesse voor voorstel pessariumconsult
- Instemming van Zorgverkoop mProve breed voor door 3 mProve ziekenhuizen voorbereid voorstel voor aanvraag van facultatieve prestatie voor pessariumconsult bij NZA in gezamenlijkheid met zorgverzekeraar
- Gesprekken met zorgverzekeraars over doen van gezamenlijke aanvraag bij de NZA.
Volgend: aanvraag bij NZA, lokale uitwerking en invulling van het pessariumconsult en implementatie
Wetenschap
- Kwalitatief onderzoek middels interviews met patiënten over zelfmanagement en de manier waarop men dit wenst aan te leren. Artikel gesubmit, voordracht wereldcongres bekkenbodem IUGA Singapore 2024
- Nulmeting 1e lijn huidige reguliere zorg pessariumtherapie. Regio Heerlen/sittard afgerond, Uitbreiding nulmeting in regio Den Bosch. Verwachtte resuktaten eind 2024.
- Nulmeting 2e lijn huidige regukliere zorg pessariumtherapie en aanleren van zelfmanagement. Artikel gesubmit, voordracht wereldcongres bekkenbodem IUGA Singapore 2024
- Multicenteronderzoek: resultaten en effecten van standaard aanbieden van aanleren van zelfmanagement op de geleverde bekkenbodemzorg. Inmiddels 230/288 inclusies. Follow-up duur 12 maanden. Verwachtte resultaten eind 2025/begin 2026.
Volgend:
- effecten op patiënt outcome en tevredenheid,
- ontwikkeling van triagesysteem: juiste zorg (soort consult) voor de juiste patiënt,
- effecten zelfmanagement op kosten van de zorg vanuit 1e en 2e lijns persepectief,
- effecten transmurale zorgpad,
- effecten pessariumconsult.
Meer informatie
Wilt u meer weten over het mProve project 'Bekkenbodem'? Of heeft u een opmerking of suggestie? Neem dan contact met ons op via onderstaand contactformulier.